مکتبی
maktabi

در این میان  تبعیت مردم از این روشنفکران و همراهی آنها در صحنه های مختلف اجتماعی باعث شد که جریان روشنفکر غربگرا-لیبرال- دین را وسیله ای برای اخفال اذهان عمومی قرار دهد و بخواهد با رنگ و لعاب دین مردم را در تحقق اهداف خود همراه کند.طوریکه میرزا ملکم خان به دوستان خود توصیه میکرد که بعد از طرح اصول اساسی غربی گفته شود که منبع این اصول اسلام است. و یا یوسف خان مستشاروالدوله قوانین غربی و فرانسوی را با احادیث  و رنگ و لعاب اسلامی و دینی شرح و توضیح می داد.این قماش فکر ترقی و تجدد را در لفافه دین به جامعه عرضه می کردند تا بتوانند افکار عمومی را به سمت خودشان سوق دهند.در این میان عده از روشنفکران مذهبی ساده اندیش نیز بودند که با ایشان هم قطار شده و خلق حماسه ها را با افت و شکست همراه می کردند و کا را به جایی می کشاندند که با شیخ فضل الله نوری همچون برخورد تاسف باری شود.

روشنفکر لیبرال در طول تاریخ قبل از انقلاب نشان داد، مادامی که به این نتیجه می رسید که میتواند اکنون دین را از مردم بگیرد دریغ نکرده و اقدام می کردند.کما آنکه در  دوره رضا خان به صورت انفجاری اقدام به واردات ظواهر غرب به ایران کردند بدون آنکه به باطن و فلسفه وجودی آن ظاهر بنگرند.آنها با این ظاهر گرایی قصد توسعه و ترقی را در ایران داشتند. ...